«…και έτσι λένε ότι έχουμε έρθει σ’ αυτή τη γη για να καταστρέψουμε τον κόσμο. Λένε ότι οι άνεμοι όντως ρημάζουν τα σπίτια, και κόβουν τα δέντρα, και η φλόγα τα καίει, αλλά εμείς αφανίζουμε τα πάντα, κατατρώμε τη γη, αλλάζουμε την κοίτη των ποταμών, ποτέ δεν ησυχάζουμε, ποτέ δεν ξαποσταίνουμε, αλλά πάντα τρέχουμε εδώ κι εκεί, ψάχνοντας χρυσό και ασήμι, ποτέ δεν ικανοποιούμαστε, και μετά ριψοκινδυνεύουμε γι’ αυτά, κάνουμε πολέμους, βρίζουμε, ποτέ δεν λέμε την αλήθεια και τους έχουμε στερήσει τα αναγκαία προς το ζην»
Girolamo Benzoni, Ιστορία του Νέου Κόσμου, 1565
Επιχειρώντας να περιγράψουμε συνοπτικά την κατεύθυνση και στόχευση του πολιτικοοικονομικού συστήματος σε συνθήκες «κρίσης» και αναδιάρθρωσής του, σε σχέση με την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και συνολικότερα την εμπορευματοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, δανειζόμαστε τα λόγια του subcomandante Marcos: «Για να αυξήσουν τα κέρδη τους οι καπιταλιστές δεν καταφεύγουν μόνο στη μείωση του κόστους παραγωγής ή στην αύξηση των τιμών της πώλησης των εμπορευμάτων. Αυτό είναι βέβαιο αλλά ελλιπές. Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις ακόμη μορφές: μία είναι η αύξηση της παραγωγικότητας, η άλλη είναι η παραγωγή νέων εμπορευμάτων και μία ακόμη είναι το άνοιγμα νέων αγορών. Η παραγωγή νέων εμπορευμάτων και το άνοιγμα νέων αγορών επιτυγχάνεται τώρα με την κατάκτηση και επανακατάκτηση γεωγραφικών περιοχών και κοινωνικών χώρων που προηγουμένως δεν είχαν ενδιαφέρον για το κεφάλαιο. Παραδοσιακές γνώσεις και κώδικες γενετικής μαζί με φυσικούς πόρους όπως το νερό, τα δάση κι ο αέρας μετατρέπονται τώρα σε εμπορεύματα ήδη ανοιχτών ή προς δημιουργία αγορών.» (Δεκέμβρης 2007)
Μιλώντας ειδικότερα για την ελληνική πραγματικότητα σήμερα, η αναδιάρθρωση του πολιτικοοικονομικού συστήματος χαρακτηρίζεται από μια άνευ προηγουμένου επιθετικότητα απέναντι στην κοινωνία και τη φύση. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τη γιγαντιαία επιχείρηση εκποίησης δημόσιων φυσικών πόρων και εκτάσεων στο ιδιωτικό κεφάλαιο, που πραγματοποιείται από το ελληνικό κράτος υπό την κηδεμονία της Ε.Ε. και του Δ.Ν.Τ. Καθώς επίσης και τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου ώστε να αρθούν οποιεσδήποτε θεσμικές δεσμεύσεις υπήρχαν μέχρι σήμερα στην εκμετάλλευση και εμπορευματοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, όπως η προστασία της δασικής έκτασης, ο δημόσιος χαρακτήρας του αιγιαλού, η υποχρέωση κατάθεσης περιβαλλοντικών μελετών στα μεγάλα κατασκευαστικά έργα κ.α. «Ο Νόμος του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, “Fast Track” (Διαδικασία Ταχείας Αδειοδότησης)*, καθορίζει πλέον ευέλικτες διαδικασίες για τη γρήγορη έκδοση αδειών υλοποίησης επενδύσεων στην Ελλάδα, σε τομείς που αφορούν στη βιομηχανία, στην ενέργεια, στον τουρισμό, στην υψηλή τεχνολογία και στην καινοτομία, συμπεριλαμβανομένων και των επενδύσεων που εντάσσονται στον επενδυτικό Νόμο». (*”εφημερίδα της κυβερνήσεως, τεύχος 1ο ”, αρ. φύλλου 122, 21/07/09). Πρόκειται για την δημιουργία συνθηκών ανεξέλεγκτης λεηλασίας και καταστροφής της φύσης στο όνομα της κρατικής – καπιταλιστικής ανάπτυξης που κατ’ ευφημισμό ονομάζεται «πράσινη» και σε «περιόδους κρίσης» εμφανίζεται ως υπόθεση εθνικού συμφέροντος. Συνολικότερα οι συνθήκες άγριας εκμετάλλευσης της φύσης και της κοινωνίας που επιβάλλονται από τα πολιτικά και οικονομικά αφεντικά σε παγκόσμιο επίπεδο επιφέρουν περαιτέρω υποβάθμιση της ζωής τόσο του ανθρώπου όσο και συνολικά του φυσικού κόσμου, φτάνοντας μέχρι τα έσχατα όρια της διακινδύνευσης της ίδιας της επιβίωσης, όπως έμμεσα ομολογείται από τους ίδιους μιλώντας πλέον για ανεπίστρεπτες κλιματικές αλλαγές και περιβαλλοντική κρίση.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η υπόθεση της επιχειρούμενης εκτροπής του Αχελώου και της λειτουργίας των Υ/Η φραγμάτων της Μεσοχώρας και της Συκιάς δεν δικαιολογεί καμία επανάπαυση και ολιγωρία εξαιτίας της προσωρινής αναστολής των έργων. Το κράτος, οι κατασκευαστικές εταιρείες και η πολιτική και οικονομική εξουσία που διαφεντεύει την Θεσσαλία, καμία στιγμή δεν παραιτήθηκαν από τον στόχο της ολοκλήρωσης και λειτουργίας του μεγαλύτερου κατασκευαστικού έργου στην Ελλάδα, παρά την ανορθολογικότητα του, τις καταστρεπτικές συνέπειες που επιφέρει στο φυσικό περιβάλλον και την κοινωνία καθώς και το πλήθος των κοινωνικών αντιδράσεων που έχουν εκδηλωθεί, και επίσης παρά τις ακυρωτικές αποφάσεις του έργου στο παρελθόν από το Σ.τ.Ε. Σήμερα εκκρεμούν δικαστικές αποφάσεις που αφορούν τους όρους εκκένωσης του χωριού της Μεσοχώρας και μετεγκατάστασης των κατοίκων της, οι οποίες έχουν σταματήσει χάρη στις αντιδράσεις των ίδιων, καθώς και δικαστικές αποφάσεις που αφορούν τους περιβαλλοντικούς όρους του έργου.
Εδώ να σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια επιχειρείται ο διαχωρισμός του αποπερατωμένου σήμερα φράγματος της Μεσοχώρας από το συνολικό έργο της εκτροπής του Αχελώου και εντείνεται η προπαγάνδα περί «πράσινης ενέργειας», που έχει εξαπολύσει το υπουργείο περιβάλλοντος, ώστε να μπει άμεσα σε λειτουργία ως «πράσινο» Υ/Η έργο το επόμενο διάστημα. Έτσι, ανεξάρτητα από την έκβαση που θα έχει η υπόθεση της εκτροπής του ποταμού προς τον θεσσαλικό κάμπο -γεγονός που καθορίζεται από πλήθος πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων στην Θεσσαλία αλλά και από τους όρους αναδιάρθρωσης συνολικά του αγροτικού μοντέλου παραγωγής στη χώρα- θα είναι καταστρεπτικές οι συνέπειες και από αυτή καθαυτή την εμφανιζόμενη σήμερα ως αυτοτελή λειτουργία του φράγματος της Μεσοχώρας (και στο μέλλον του φράγματος της Συκιάς), αφού ο τεχνητός ταμιευτήρας που θα σχηματιστεί θα πνίξει το μεγαλύτερο μέρος της χαράδρας του Αχελώου στα βουνά της Νότιας Πίνδου. Ειδικά σήμερα, η επιθετικότητα του ελληνικού κράτους, έτσι όπως εκδηλώνεται σε κάθε επίπεδο ενάντια στη φύση και την κοινωνία, δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας για τις προθέσεις του για τον Αχελώο. Το κράτος και οι εργολάβοι, για μια ακόμη φορά, θα κάνουν οτιδήποτε -είτε εντός είτε πέραν της υπάρχουσας νομοθεσίας- προκειμένου να προχωρήσουν τα έργα και να ολοκληρωθούν οι σχεδιασμοί τους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στον ποταμό, τον ορεινό περιβάλλοντα χώρο και τις τοπικές κοινωνίες. Ενώ επιπλέον, πέραν του Αχελώου, έχουν αναγγελθεί ήδη μια σειρά και άλλων καταστροφικών για τη φύση και τις τοπικές κοινωνίες σχεδιασμών σε πλήθος σημείων της χώρας, όπως είναι τα μεταλλεία χρυσού στην Χαλκιδική και την Ροδόπη, η εγκατάσταση αιολικών βιομηχανικών ζωνών σε όλα τα ορεινά συγκροτήματα, το γιγαντιαίο πρόγραμμα «ΗΛΙΟΣ» φωτοβολταϊκών βιομηχανικών ζωνών, η άντληση πετρελαίου από τον πυθμένα του Ιόνιου και του Κρητικού πελάγους κ.α.
Aπέναντι σε αυτούς τους σχεδιασμούς, ένας εμβληματικός αγώνας που εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια είναι αυτός των κατοίκων στο Αποπηγάδι της Κρήτης ενάντια στην εγκατάσταση βιομηχανικής ζώνης αιολικής ενέργειας στην περιοχή. Ένας αγώνας που συνέβαλε σημαντικά στην κατάδειξη της κερδοσκοπικής, λεηλατικής και καταστροφικής φύσης των γιγαντιαίων σχεδιασμών της «πράσινης» ενεργειακής βιομηχανίας. Ένας αγώνας που αντιμετώπισε με σθένος τις κατασταλτικές επιχειρήσεις της αστυνομίας και όρθωσε ένα πρώτο σημαντικό κοινωνικό ανάχωμα στην επίθεση του κράτους και των μεγαλοεργολάβων που προωθείται τα τελευταία χρόνια μέσα από το ιδεολόγημα της «πράσινης» ανάπτυξης, ενώ αποτέλεσε το έναυσμα για την συγκρότηση ευρύτερων κοινωνικών δικτύων αντίστασης στην περιοχή της Κρήτης. Στο άλλο άκρο του ελλαδικού χώρου, στην Β.Α. Χαλκιδική, εξελίσσεται το τελευταίο διάστημα μια ακόμη σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ μεγάλου μέρους των κατοίκων της περιοχής από τη μια μεριά και των χρυσοθήρων και του κράτους από την άλλη που προχωρούν στην εγκατάσταση μεταλλουργίας χρυσού στο όρος Κάκαβος, απειλώντας με αφανισμό τη φύση και τα χωριά της περιοχής. Ο αγώνας των κατοίκων βρίσκεται αντιμέτωπος τόσο με τις αστυνομικές δυνάμεις που έχουν αποκλείσει το βουνό, παραχωρώντας το στα επενδυτικά σχέδια της εταιρίας ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, όσο και με τη δράση ενός ιδιωτικού στρατού τραμπούκων της εταιρείας που αποσκοπεί στη δημιουργία μιας εμφυλιοπολεμικής συνθήκης στην περιοχή ώστε να καμφθεί η τοπική αντίσταση στην επαπειλούμενη περιβαλλοντική και κοινωνική καταστροφή.
Εδώ αναδύεται η συνεισφορά των κινημάτων και η σημασία του κοινωνικού αγώνα για την προάσπιση της φύσης. Μην προσδοκώντας τίποτε ουσιαστικό από τους θεσμικούς διαμεσολαβητές- χειραγωγούς, οργανώνουμε από τα κάτω τις αντιστάσεις μας και στήνουμε αναχώματα στην επέλαση κράτους και κεφαλαίου, με σκοπό να πυκνώσουν οι δεσμοί αλληλεγγύης και συντροφικότητας των αγωνιζόμενων και να συντεθούν οι αρχές και οι θέσεις τους στην κατεύθυνση μιας συνολικότερης επιλογής ρήξης με την εξουσία και τις αντικοινωνικές επιταγές της. Και παρά το γεγονός ότι οι τοπικές πρωτοβουλίες είναι ουσιαστικές για τη δυναμική και την εξέλιξη του αγώνα, η απουσία ή η υποχώρησή τους δεν σημαίνουν και το σταμάτημα του αγώνα, ιδίως όταν αυτός δεν αφορά ένα στενά τοπικό περιβαλλοντικό ζήτημα, αλλά ένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα.
Αντιλαμβανόμενοι τον ποταμό Aχελώο ως μέρος τού φυσικού κόσμου που λεηλατείται από το κράτος και το κεφάλαιο, κοινή συνείδηση όσων βρεθήκαμε από το 2007 στη Μεσοχώρα ήταν να παρέμβουμε εκεί ακριβώς όπου εξελίσσονται οι καταστροφικές δραστηριότητες και να συμβάλουμε στην αναζωπύρωση του αγώνα ενάντια στα φράγματα και την εκτροπή του ποταμού, τις αμμοληψίες και την αποψίλωση των παρόχθιων δασών. Αντίθετα με μια λογική που θέλει τον αγώνα είτε να αυτοπεριορίζεται είτε να απομακρύνεται από το σημείο των φραγμάτων και της εκτροπής και εντέλει να αδρανοποιείται, με ολέθριες επιπτώσεις για αυτήν την επιλογή αλλά και αρνητική επίδραση στον ευρύτερο αγώνα για την προάσπιση του ποταμού.
Πολλοί κάτοικοι της Μεσοχώρας από το 1990 διάλεξαν τον αξιοπρεπή δρόμο της αντίστασης, και είναι στο χέρι τους να τον συνεχίσουν και σήμερα. Κόντρα στην τοπική εξουσία (Δημαρχία και Περιφέρεια) και τα συμφέροντα που παίζονται στις πλάτες τους για χάρη της ΔΕΗ, του κράτους και των κατασκευαστικών εταιρειών, αλλά και πέρα από θεσμικές και κομματικές λογικές διαφόρων παραγόντων που καλλιεργούν αυταπάτες. Από τη μεριά μας, επιζητώντας τη ριζοσπαστικοποίηση, την όξυνση, τη γενίκευση και το συντονισμό του κοινωνικού αγώνα από τα κάτω, στεκόμαστε αλληλέγγυοι πλάι σε όλους όσοι αγωνίζονται συλλογικά ενάντια στη λεηλασία της φύσης. Και θεωρούμε την αγωνιστική παρουσία μας στο χώρο όπου διαπράττεται το έγκλημα των φραγμάτων και της εκτροπής απαραίτητη και χρήσιμη για την εξέλιξη και την ανάπτυξη τόσο του αγώνα για την προάσπιση του Αχελώου και των τοπικών κοινωνιών στον άνω ρου του, όσο και για την προάσπιση του φυσικού κόσμου και της κοινωνίας συνολικότερα.
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΟΣΟΙ ΑΓΩΝΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΑΓΩΝΑ
Αύγουστος 2012